Tentoonstelling Kind van de Vrijheid: Joseph Tetelepta

AALTEN – De tentoonstelling Kind van de Vrijheid zou op 3 april feestelijk worden geopend. Helaas gooide het coronavirus roet in het eten. De voorbereidingen zijn stopgezet en het opbouwen van de tentoonstelling is gestaakt. Als de maatregelen rondom het virus worden versoepeld wordt dit jaar een moment gehouden voor alle betrokkenen bij en deelnemers aan de expositie. Om alvast een tipje van de sluier op te lichten worden enkele 'hoofdrolspelers' van Kind van de Vrijheid voorgesteld. Als eerste vertelt Joseph Tetelepta zijn verhaal.

Joseph Tetelepta is 71 jaar, zoon van een KNIL-militair die heeft gevochten aan Nederlandse zijde tegen de Japanners die Nederlands-Indië wilden veroveren. Hij vertelt: "Ik voelde me vereerd dat ik mijn verhaal mocht vertellen. Er is nooit zo veel aandacht geweest voor deze periode. Ik was nog klein toen de KNIL-militairen met hun gezinnen naar Nederland werden gehaald, dat gebeurde nadat Indonesië zich onafhankelijk verklaarde. Indonesië zou een federale staat worden waarbij de regio's een eigen autonomie hadden. Dat wilde president Sukarno niet. Omdat wij Molukkers hiermee niet akkoord gingen werden we in principe voor zes maanden in Nederland gedetacheerd."

Heel moeilijk
De familie Tetelepta werd, samen met andere Molukse gezinnen, in kampen zoals Westerbork en Vught ondergebracht.. "De sfeer was warm, het was één grote familie, we zagen elkaar als broeders en zusters. We gingen ervan uit dat we terug zouden gaan naar Indonesië", herinnert Joseph zich. Zes maanden werden jaren. In de jaren '60 werden de kampen ontruimd. De Tetelepta's vestigden zich in de wijk Hakkelerkamp in Winterswijk, tussen Nederlandse gezinnen. "Het was heel moeilijk voor ons, we hadden een grote taalachterstand, niemand had het over integreren. Toen ik dertien of veertien was ben ik twee maanden ziek geweest, geen leraar is langs geweest om te kijken hoe het ging. Mijn moeder overleed korte tijd later. Niemand heeft me gecondoleerd en gevraagd hoe het met ons ging. Met name de 'tweede generatie', zoals ik dus, had hier grote moeite mee. Het grote dieptepunt was de treinkaping op de Punt. Drie maanden daarna, in september 1977, werden we als gezin gevangen genomen."

Keerpunt
Joseph rondde HBS af, en hij werkte 37 jaar als ambtenaar in de gemeente Lichtenvoorde, later Oost Gelre, en is sinds april 2013 met pensioen. "Agnes, mijn vrouw, en ik hebben ons er goed doorheen geslagen. We hebben vier kinderen en zeven kleinkinderen. Voor mij was een belangrijk keerpunt dat ik bewust christen ben geworden. Daarna voelde ik me vrij, vrij van frustraties, pijn, minderwaardigheidsgevoel, haat en verdriet. Zo heb ik de vraag 'Wat betekent vrijheid voor u?' in de tentoonstelling beantwoord", vertelt Joseph. Hij vervolgt: "De situatie waarin wij nu, in de coronacrisis, leven heeft wel iets weg van die van vroeger. We zijn nu de zelfbeschikking kwijt waaraan we zo gewend zijn. Anderen beslissen momenteel hoe we moeten en mogen leven…"

Kind van de Vrijheid
De expositie Kind van de Vrijheid is onderdeel van het grensoverschrijdende regioprogramma Gelderland Herdenkt. De centrale expositie wordt ingericht in het Nationaal Onderduikmuseum. De mobiele, 'reizende' tentoonstelling komt aan weerszijden van de grens bij de deelnemende gemeenten. De expositie kent drie thema's met negen hoofdpersonen uit Nederland en Duitsland van toen en nu. Die negen hoofdpersonen vertellen over de waarde van vrijheid en hoe die doorgeven kan worden.