Tweede boek van Gerrit Kleisen, ‘Kop d’r veur’
AlgemeenOver een Groningse verzetsstrijder in de Achterhoek
Door Karin Stronks
AALTEN – Het tweede boek van Gerrit Kleisen is gereed. Een naslagwerk dat veel documentatie bevat over het verzet van Aalten, in het bijzonder over Jaap Allersma, een verzetsstrijder uit Groningen die in de Achterhoek verzeild raakt. Door een getuigenis van de vader van Gerrit, waarin de naam ‘Jaap’ wordt genoemd, is hij op onderzoek uit gegaan. “Door mijn eerste boek, ‘Verzet, verraad, vrijheid’, ben ik in contact gekomen met nazaten van verzetsstrijders, ook met een dochter van Jaap. Heb heel veel informatie gezocht en gekregen. En ontdekte bijzondere overeenkomsten tussen mijn vader en Jaap Allersma. En het zette me aan tot het schrijven van dit boek.”
Gerrit Kleisen woont in Zoetermeer, onze afspraak staat tussen die plaats en de Achterhoek in, het station Ede-Wageningen. We zitten op een bankje op het perron met coffee-to-go. Af en toe denderen treinen langs tijdens het gesprek. Gerrit: “Mijn vader is gefusilleerd in de duinen. Ik was toen één jaar oud. Jaap heeft de oorlog overleefd. Ik heb me veel zaken afgevraagd hierover. Jaap is opgepakt, hij heeft in Duitsland gevangen gezeten. Mijn vader heeft hem opgevolgd en is toegetreden tot het verzet in Aalten. Stel dat Jaap niet was opgepakt? Zou mijn vader dan evengoed in het verzet zijn gegaan? Zou het verraad dan ook het leven van Jaap hebben gekost? Vragen waar we geen antwoord op krijgen.”
Een aantal overeenkomsten tussen Jaap en de vader van Gerrit zijn heel bijzonder. “Allebei zijn ze geboren op 9 september 1917, beide zijn gereformeerd, halen het Mulo diploma. Allebei maken ze in dienst als sergeant-capitulant de Duitse inval mee. Allebei werken ze bij de douane na de capitulatie, duiken onder in Aalten, trouwen in 1942 en krijgen in 1943 een zoon. Er is één groot verschil tussen de twee; Jaap overleeft de oorlog, hij sterft in 2007. Mijn vader wordt, net als veel verzetsstrijders uit de Achterhoek, verraden en gefusilleerd.” Hoe gaat Gerrit om met het feit dat hij zijn vader nooit bewust heeft ontmoet omdat hij gefusilleerd is? “Over het algemeen kan ik de emoties redelijk goed onderdrukken. Ik ben een keer op de plek geweest in de duinen waar mijn vader is doodgeschoten. We mochten er niet heen, er was een omheining vanwege wisents, een soort bizons. Ik ben er samen met een boswachter geweest. Ja en dan gebeurt er wel iets, dan komen de emoties los.”
Jaap Allersma is bij een actie in Groningen door de Duitsers opgepakt en komt via het Scholtenhuis in Groningen en kamp Amersfoort terecht in kamp Mühlberg in Duitsland. Dit en de tijd die Jaap in Duitse kampen doorbracht en de angsten die zijn vrouw toen doormaakte worden in het boek belicht. “In alle families die zijn getroffen heeft de oorlog diepe sporen achtergelaten. Niet alleen bij families van de overleden verzetsstrijders, maar ook bij de nabestaanden van hen die de oorlog wel hebben overleefd. Het boek is een hommage aan alle verzetsstrijders in de Achterhoek en bedoeld om te beseffen welke gevolgen de oorlog heeft gehad op hun families. Het is goed dat deze geschiedenissen worden opgetekend. De geschiedenis van deze verzetsstrijders en hun daden mogen niet verloren gaan.”
Het boek is getiteld ‘Kop d’r veur’. Gerrit: “Deze uitdrukking tekent de koppigheid, het doorzettingsvermogen van Jaap. Het betekent schouders eronder, ga ervoor!” Het ontwerp voor de omslag en de vormgeving heeft Gerrit zelf gedaan. Op 4 september wordt het boek in het Nationaal Onderduikmuseum gepresenteerd. “Hierbij overhandig ik het eerste exemplaar aan burgemeester Anton Stapelkamp.” Na deze datum is het boek in het museum en bij Messink & Prinsen te koop voor 19,95 euro. Het boek is te ook bestellen via: kleisen001@zonnet.nl of kleisen079@gmail.com Dan komen er 4,60 euro aan verzendkosten bij.
