Op pad met de paddenstoelenwerkgroep

AALTEN – Zaterdagmiddag, 9 oktober. Het is prachtig weer, de zon schijnt en het is nog vochtig in het Lohuisbos. Een groepje van zo’n tien volwassenen en vier kinderen staan te wachten op de parkeerplaats vlakbij het spoor, zij hebben zich opgegeven voor de paddenstoelenexcursie. Vanuit De Haart komt een rode auto aanrijden. “Ah, daar is de gids”, zegt een van de wachtenden. 

Door Karin Stronks

Een lange man met een petje op stapt uit. Hij lacht meteen. “Welkom allemaal bij de paddenstoelenexcursie! En wat fijn dat er kinderen bij zijn, zij zien vaak dingen die wij over het hoofd zien en kunnen het mij wellicht nog moeilijk maken vandaag.” Boekjes van de Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging voor veldbiologie (KNNV) worden uitgedeeld. Grotenhuis: “Jullie krijgen allemaal een onvervalste originele boekenlegger van de KNNV afdeling Oost Achterhoek!” 

 Gids Ed Grotenhuis spreekt de aanwezigen toe. “Een grote groep vandaag, dat is fijn! Jullie krijgen vandaag de nieuwe boekjes, net uitgekomen. KNNV afdeling oost-Achterhoek bestaat ruim honderd jaar, in 2018 hebben we het ivoren jubileum gevierd. De landelijke vereniging is in 1901 opgericht. We staan hier in het Lohuisbos, een gebied dat wordt beheerd door Natuurmonumenten, voor zover ik weet is het via een tussenpersoon in hun handen gekomen. Over paddenstoelen, er zijn zo’n 5000 soorten paddenstoelen. Als jullie er eentje vinden en ik zeg ‘dat is een gordijnzwam’, dat zegt niets want er zijn 180 verschillende gordijnzwammen. Ik weet niet alles en dat geeft niets want we kunnen altijd van elkaar leren. Dan gaan we nu maar eens rondkijken.” 

In drie kwartier tijd is de groep nog geen tien meter opgeschoten. Er worden veel paddenstoelen gevonden die Ed Grotenhuis zonder uitzondering met enthousiasme beschrijft. Van grote grillige zwammen op boomstronken tot piepkleine hoedjes op dunne steeltjes. Hij heeft een boek over paddenstoelen bij zich en zoekt de soorten op. Hij neemt alle tijd om de soort te benoemen en bijzonderheden te vertellen. Ook de kinderen zoeken enthousiast mee en komen naar Grotenhuis toe met hun vondsten. “Dit is heel geschikt weer, zonneschijn, regen, ze schieten als paddenstoelen uit de grond”, grapt hij. Een van de deelnemers zegt: “Ed is al 33 jaar voorzitter van afdeling oost Achterhoek en nog net zo enthousiast als in het begin!” Ed: “Ik raad aan om eens met een spiegeltje de onderkant van een paddenstoel te bekijken. Je kunt dan zien of er buisjes of plaatjes onder zitten.” 

Tijdens de excursie vertelt Ed Grotenhuis van alles over de paddenstoel. “We kennen paddenstoelen met verschillende eigenschappen. Vrienden, Vijanden en Vuilnisopruimers. Vrienden zorgen voor een wisselwerking. Bijvoorbeeld de vliegenzwam, die nestelt zich op een boom en maakt suikers aan waar de boom iets aan heeft. Daartegenover haalt de boom bepaalde mineralen uit de bodem die de paddenstoel nodig heeft. Vijanden tasten bomen aan, kunnen ze ziek maken. Dat is bijvoorbeeld gebeurd met de Anne Frankboom, de kastanje die zij in haar dagboek beschrijft is waarschijnlijk aangetast door de Honingzwam. Vuilnisopruimers, ja dat woord zegt het al, helpen bij het rottingsproces.” 

“Oh, dit is een mooi exemplaar. Heksenboter.” Hij wijst op een knalgele grillige zwam die op een rottende boomstam zit. “Deze hoort tot de Ascomyceten, hij kan zich verplaatsen, kijk maar, hier zat hij gisteren waarschijnlijk en heeft zich hiernaartoe bewogen.” Even later laat hij een dikke boomtak zien met de Meniezwam, een kleine meniekleurige stippelige paddenstoel. En één van de kinderen knijpt desgevraagd in een ronde Aardappelbovist, er komt dampig stuifsel uit. Een deelnemer laat de Platte Tonderzwam, in de volksmond vaak Elfenbankje genoemd, zien. “Als je hier van eet heb je kans dat je flauwvalt. Of zelfs maag- en darmklachten krijgt.” Iemand uit de groep vertelt een grappige anekdote: “We hebben eens te maken gehad met een man die beweerde dat er een splijtzwam op een boom zat. Het bleek dat hij die boom gewoon weg wilde hebben. Over splijtzwam gesproken…”