Tractoren op de A1 richting Stroe. Foto: Karin Stronks
Tractoren op de A1 richting Stroe. Foto: Karin Stronks

Protest tegen stikstofmaatregelen brengt 60.000 mensen op de been

Landbouw

STROE - Op woensdag 22 juni staat een boerenprotest op het programma. Agrarische belangenorganisaties zoals LTO en Farmers Defence Force, maar ook toeleveranciers, loonwerkers, vervoerders, veevoederbedrijven, hebben leden, boeren en burgers opgeroepen om massaal bij de demonstratie aanwezig te zijn. Spreekt men aanvankelijk van 40.000 bezoekers, later wordt dat bijgesteld naar 60.000 demonstranten en 20.000 trekkers. Prominenten komen aan het woord, spreken harde woorden richting het kabinet, tegen het stikstofbeleid. Van een aantal oppositiepartijen zijn de landbouwwoordvoerders aanwezig. Woordvoerders van partijen die achter het beleid van het kabinet staan, besluiten niet naar Stroe te gaan omdat de NCTV (nationaal coördinator terrorismebestrijding en veiligheid) hun veiligheid niet kan waarborgen. Verslaggever Karin Stronks van Achterhoek Nieuws reist deze dag met Herbert te Selle per trekker mee naar Stroe.

De verzamelplaats is bij het melkveebedrijf van de familie Stortelers aan de Groenloseweg in Winterswijk. Vanaf 6.00 uur arriveren daar de tractoren, al dan niet met leuzen en FDF- of Achterhoekse vlaggen. We stappen in de MF 6475 en met zo’n zeventig tractoren gaat het richting Ruurlo, waar zo’n driehonderd trekkers zich verzameld hebben. Even met z’n allen langs de visboer voor een bakje kibbeling, flesjes water en succeswensen en het konvooi rijdt richting de A1, ondanks de oproep van de politie niet met tractoren de snelweg op te gaan. Kruispunten worden afgezet door trekkers die voorop rijden, zij wachten tot de ‘bezemwagen’ er is en draaien dan de weg weer op. “Zodat we een aaneengesloten groep blijven”, legt Herbert uit. Hij is bij Lochem aan de beurt om een kruispunt af te sluiten. Het is ongelofelijk hoeveel tractoren hier al aangesloten zijn... Herbert: “En het worden er steeds meer. Vanuit Overijssel, de verdere Achterhoek. Let maar op straks.” Ook hier steken veel wachtenden een duim op.  

Konvooi
Op de A1 rijdt het konvooi soms met drie, vier tractoren naast elkaar, opritten worden afgesloten. Heel veel wachtende automobilisten steken de duim op. “Daar krijg ik een goed gevoel van”, grijnst Herbert terwijl hij terugzwaait. En vervolgt: “Dit is mijns inziens veel veiliger dan door dorpjes te moeten rijden.” Politiemensen op motoren en in auto’s begeleiden de enorme optocht, de linker rijbaan wordt vrijgelaten voor het overige verkeer. Onderweg praten we over de noodzaak van deze demonstratie. Herbert: “Al jarenlang worden we opgescheept met regels. Over dierwelzijn, over voedselveiligheid, over medicijngebruik, over gewasbestrijding, de mestboekhouding. Wanneer we mogen zoden bemesten. We worden steeds meer afgeknepen en moeten telkens meer investeren. Het boeren wordt moeilijker gemaakt en steeds duurder. Terwijl nergens zo innovatief wordt geboerd dan hier!”
De boeren willen best meewerken en doen dat ook volgens Herbert. “Maar wat er nu gebeurt is echt de grens. De KDW (kritische depositiewaarde), waarden die aangeven vanaf welke hoeveelheid stikstof de natuur risico loopt op schade, is veel en veel te streng hier. In Duitsland bijvoorbeeld, is de waarde 100 keer minder streng. Daar hebben ze dus geen ‘stikstofcrisis’. Het is een verzonnen probleem, doelen zijn vastgesteld die niet haalbaar zijn. Bovendien heeft de natuur stikstof nodig. Het gaat hier over wens-natuur. En daar moet blijkbaar bijna een hele sector voor wijken.” Vlakbij Stroe staan we helemaal vast, het is inmiddels 13.00 uur. Herbert: “Ik geloof ook niet dat het doel de natuur is. Ze hebben onze grond nodig. Voor huizenbouw, voor industrie.”

Generale
De tractoren worden geparkeerd, duizenden en duizenden staan er al bij Stroe. We wandelen in de stralende zon naar het demonstratieterrein. We schatten dat er minstens 40.000 mensen zijn en zeker niet alleen boeren. Het is erg warm en ontzettend druk. Er heerst een festivalachtige sfeer. Er worden geen alcoholische dranken verkocht. Sprekers steken de boeren een hart onder de riem, er worden harde woorden gesproken. Bart Jan Oplaat van NVP (Nederlandse Vakbond Pluimveehouders): “Dit is de generale vandaag! De politiek luistert niet. Compromissen zijn verder weg dan ooit. We moeten nu strijden, tot de KDW van tafel is!”

1 Koningen : 21
Een brief van een boer wordt voorgelezen, het Bijbelverhaal van 1 Koningen vers 21 wordt hierin aangehaald. Koning Achab wilde een wijngaard hebben, bood geld aan eigenaar Nabot. Nabot weigert te verkopen en zegt: “Want die wijngaard is een deel van de grond die we altijd van vader op zoon hebben geërfd.” De vrouw van koning Achab, Izebel, bedenkt een snood plan, brengt Nabot in diskrediet en hij wordt uit zijn huis gehaald en gestenigd. “De geschiedenis lijkt zich te herhalen. Nu ik dit zo zie sterft er iets in mij. Dit beleid doodt het perspectief van de boeren”, aldus de schrijver.

‘Blijf je dromen najagen’
Linda Verriet van de Producentenorganisatie Varkenshouderij (POV) spreekt met veel emotie: “Alle pijlen zijn op onze bedrijven en grond gericht. Dat is niet eerlijk.” Zij vraagt aan haar zoon wat hij later wil worden. “Boer!”, luidt het antwoord. Er volgt gejoel en applaus. Linda: “Tegen alle kinderen die ook boer willen worden wil ik zeggen: blijf je dromen najagen. Er is geen mooier vak dan boer zijn. Wees er trots op. Alle mensen hier op het podium en op het veld gaan hard voor je werken zodat jullie kunnen schitteren en de beste boeren van de wereld kunnen worden.”

‘Waanzin’
Er komen politici aan het woord, politici die de KDW van tafel willen. Caroline van der Plas (BBB) is kort maar krachtig met haar antwoord op de vraag wat zij van het stikstofbeleid vindt: “Waanzin!” Edgar Mulder (PVV): “We moeten stoppen met dit achterlijke beleid.” Wybren van Haga (BVNL): “Vraag aan één van de drie ingenieurs die in de Tweede Kamer zitten: ‘Is er een stikstofprobleem?’ Antwoord: ‘Nee! Er is geen probleem’. We moeten stoppen om hierin te geloven.” Joost Eerdmans (JA21) adviseert om anders te gaan stemmen bij de Provinciale verkiezingen. Gideon van Meijeren (FVD): “Stop met de leugens. Stop met de aanval op onze fantastische agrarische sector!”

Rudie te Selle, LTO Noord, zegt na afloop in de bus: “We hopen hier een statement te hebben gemaakt met 60.000 mensen bij elkaar. Groots, massaal en dat moet het doen, daar gaat het om. Het is een opmaat naar verdere acties. Tot ons doel is bereikt; de KDW moet van tafel.” Te Selle: “We vergaderen binnenkort en dan worden opties besproken. Dat er meer acties volgen staat vast.”

Stikstofreductie in Nederland
De boeren protesteren tegen het beleid van minister Christianne van der Wal (Natuur en Stikstof) om de uitstoot van stikstofoxiden en de neerslag van ammoniak terug te dringen. Zij presenteerde onlangs een kaart waarop weergegeven is hoeveel stikstofreductie er per gebied moet worden gerealiseerd. Rond Natura 2000-gebieden kan dat percentage wel 70 tot 95 procent zijn.
Het is vervolgens aan de provincies om maatregelen te nemen om de doelstellingen te halen. Dit zal betekenen dat sommige boeren hun bedrijf niet voort kunnen zetten. Andere sectoren moeten ook maatregelen nemen, maar de plannen zijn het meest ingrijpend voor de landbouw. Volgens het RIVM is deze sector verantwoordelijk voor 40 procent van de neerslag op Natura 2000-gebieden met te veel stikstof.
Het kabinet komt met deze plannen omdat ze volgens Europese afspraken verplicht is om de natuur in Natura 2000-gebieden te beschermen. Deze gebieden herbergen planten- en dierensoorten waarvan is afgesproken dat ze in Europa niet verloren mogen gaan. Ammoniak en stikstofoxiden leiden tot verzuring van de bodem waardoor plantensoorten worden verdrongen en daarmee ook de insecten en vogels die daar afhankelijk van zijn.
Nederland probeert de stikstofuitstoot al tientallen jaren terug te dringen. Tot op zekere hoogte is dit ook gelukt, maar uit onderzoek van het RIVM blijkt dat de neerslag van stikstofoxiden en ammoniak nog een derde te hoog is. In 2019 oordeelde de Raad van State dat het Programma Aanpak Stikstof (PAS) onvoldoende resultaat opleverde en dat het systeem daarom niet meer mag worden gehanteerd. Sindsdien zitten de bouw en landbouw min of meer op slot, omdat eerst bewezen moet worden dat Natura 2000-gebieden niet lijden onder bijvoorbeeld de uitbreiding van een stal of het aanleggen van een weg.
De enige uitweg die het huidige kabinet nu ziet is de totale uitstoot in Nederland fors verlagen.

60.000 mensen bij het boerenprotest tegen de stikstofmaatregelen in Stroe. Foto: Karin Stronks
Duimen omhoog van een verkeersregelaar. Foto: Karin Stronks

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant