Column Buitenstaander: Geheimtaal

Geheimtaal

Ik wilde als kind, naast detective en profvoetballer, zeker ook archeoloog worden. Iets opgraven, ontcijferen, ontraadselen, ontmaskeren! Wat een heerlijk cluster aan spannende woorden zeg. Dat kwam grotendeels omdat ik een boek, over de schatten uit de grafkamer van de Egyptische farao Toetanchamon, had gekregen van mijn tante uit Canada. Op school hield ik daar geïnspireerde spreekbeurten over. Er werd rond de opgravingen van het graf ook angstvallig gesproken over een mysterieuze vloek, maar daar had ik toen nog geen beeld bij. Later wel toen ik in Vaticaanstad voor het eerst mummies zag.
In London aanschouwde ik op een zeer bijzondere dag de steen van Rosetta die een belangrijke sleutel was waarmee uiteindelijk de Egyptische hiërogliefen werden ontcijferd. Een magisch moment was dat voor me. De haartjes op mijn onderarmen stonden als onder invloed van een magneet, in één beweging rechtop, en leken wel antennes die radiogolven uit het verleden konden opvangen.
’s Avonds in bed las ik over Thomas Young, die wel beschouwd wordt als ‘de laatste persoon die alles wist’, met andere woorden, hij was bekend met vrijwel alle toenmalige wetenschappelijke kennis. Als egyptoloog kwam hij met de eerste wetenschappelijke ontcijfering van de hiërogliefen.
Ik dacht weer terug aan mijn schooltijd waarin ook zoveel moest worden ontdekt op de weg van jongen naar jongeman. De taal van de liefde bijvoorbeeld. Rond mijn twaalfde had ik trouwens zelf ook een schrift ontwikkeld. Mijn eigen geheimschrift. Ik kon toevallig vrij aardig tekenen en ik weet nog dat een molen de letter X voorstelde en dat het hoofd van cartoonhaas Bugs bunny de letter H vertegenwoordigde. Wanneer je je bedenkt dat het wel even duurde voordat ik alleen al die befaamde haas getekend had, kun je je voorstellen dat een bericht construeren enige tijd vergde. Het waren geen grote verhandelingen die ik cryptisch geformuleerd aan het papier toe vertrouwde. Het waren vaak kleine oprispingen van een jeugdig gemoed. Verliefdheden ook of een compacte tirade richting één van mijn leraren.
Maar ja, ik had wel één probleem, want om er een beetje lol aan te kunnen beleven moest je natuurlijk wel aan iemand kunnen schrijven, anders was het net zoiets als tegen jezelf praten in een walkie talkie. Dus wat ik deed was een soort van ABC-alfabet, een aap noot mies-plankje, tekenen, en dat zou ik dan aan mijn beoogde geheime deelgenoot geven. Op een dag was het klaar, en lag voor me, maar eerst schreef ik nog een mooi berichtje voor mezelf, in het Engels en via het geheimschrift. Ik was namelijk verliefd op het buurmeisje van mijn nichtje uit Winterwijk en dat moest ik hoognodig even opschrijven. Ik schreef: I love Esther Dietz. Soon we’ll be engaged.
Tijdens het schrijven, in de les, zag de leraar dat ik met een hoge concentratie, en niet oplettend, met papieren zat te frunniken en voor ik het wist stond hij naast me en griste de ultra-geheime documenten uit mijn handen. Ik was juist klaar met mijn liefdesverklaring. Hij liep langzaam naar zijn lessenaar, ging kalm zitten en zei: ‘Eens even kijken wat we hier hebben. Hé, dat lijkt wel een geheimschrift.’
Overbodig om te vermelden dat de ontsleuteling de leraar minder moeite kostte dan het kraken van de Duitse enigma code door de Engelsen.
Ongeveer twee lange minuten duurde het voordat de naam van mijn beoogde verloofde door de klas ging.