Volker Jakob tijdens zijn presentatie bij de opening van de expositie. Foto: Joost van de Nadort
Foto rechts: De naaister-moeke, gefotografeerd door Jäger. Foto: LWL
Volker Jakob tijdens zijn presentatie bij de opening van de expositie. Foto: Joost van de Nadort Foto rechts: De naaister-moeke, gefotografeerd door Jäger. Foto: LWL Foto: Lydia ter Welle

Bijzondere foto-expositie

AALTEN - Op vrijdag 27 november vond in het Aaltens Museum de opening plaats van de fototentoonstelling 'Tijdsbeeld-Zeitenwende'. De tentoonstelling bestaat uit 40 afbeeldingen afkomstig van fotoatelier Jäger uit Harsewinkel in Duitsland, aangevuld met afbeeldingen en voorwerpen uit de eigen collectie van het museum en geeft een beeld van het dagelijks leven rond 1900 in Westfalen en de Achterhoek.

Door Joost van de Nadort

In 1884 vestigde zich in Harsewinkel, kreis Gütersloh, fotoatelier Jäger. De in 1845 geboren Johann Hermann Jäger, zoon van een boekbinder en zelf ook opgeleid tot boekbinder, kwam na wat omzwervingen in aanraking met fotografie en besloot daar zijn beroep van te maken. Meer dan 100 jaar hebben vier generaties Jäger het leven in Westfalen en met name in Harsewinkel gefotografeerd. Hierdoor zijn de ontwikkeling van Westfalen en de fotografie goed te volgen. "Foto's uit deze tijd zijn zeer zeldzaam", aldus Volker Jakob, curator van het Mediacentrum van het Landschaftsverband Westfalen-Lippe. Het is dan ook bijzonder dat het resultaat van de inspanningen van de familie Jäger, in de vorm van meer dan 2000 glasnegatieven, bewaard is gebleven en in het bezit gekomen van het Mediacentrum Westfalen. De 40 meest tot de verbeelding sprekende afbeeldingen zijn te zien in het Aaltens Museum.

Verhalen
"Dat de negatieven bewaard zijn gebleven is één ding, maar dat ook een aantal verhalen achter de foto's bewaard is gebleven, is heel bijzonder", zegt Gerjo te Linde, zelf ook fotograaf. De bezoeker van de tentoonstelling kan met de verhalen in de hand langs de fotogalerij lopen en op die manier de foto's tot leven laten komen. Zo is er bij één van de eerste foto's van Jäger, gemaakt in 1884, het verhaal van de bijna 90-jarige kleermaakster voor verstelwerk, de 'naaister-moeke'. Pas na veel bidden en smeken heeft de ongeletterde vrouw er destijds mee ingestemd om geportretteerd te worden. Ze maakte er geen geheim van dat ze de 'flitsendoos' voor 'duivelswerk' hield en sloeg voor het maken van de foto een kruisteken om op die manier boze geesten weg te houden. Het verhaal vertelt dat zij voor de derde opname opsprong met de woorden: "Nu heb ik genoeg van dat afbeelden."

Kunst
Na een welkomstwoord door Gerda Brethouwer, directeur van de Aaltense Musea, neemt Volker Jakob de aanwezigen op boeiende wijze mee door de geschiedenis van de fotografie en het leven van de verschillende generaties Jäger. Hij legt de aanwezigen de vraag voor: "Wat is nu eigenlijk fotografie. Is dat het vastleggen van de realiteit of is het meer, is het kunst?" Jakob: "Wanneer een foto je in het hart raakt, is het voor mij kunst." Jakob raadt de bezoeker aan de afbeeldingen niet slechts in het voorbijgaan te bekijken, maar ze zorgvuldig te bestuderen en op die manier tot leven te laten komen. De bezoeker mag dan zelf beoordelen of het kunst is.

Na de presentatie van Jakob neemt Gerda Brethouwer de aanwezigen mee naar de tentoonstellingsruimte en verklaart de tentoonstelling voor geopend. De tentoonstelling is nog te bezoeken tot en met zondag 3 april.


www.aaltensemusea.nl

De naaister-moeke, gefotografeerd door Jäger. Foto: LWL