'Ja, doe mij maar lekker water uit de kraan!'
REGIO - De jeugd heeft de toekomst en een gezonde jeugd helemaal. Basis hiervoor is een gezonde voeding, voldoende beweging en een bewuste leefstijl. De acht Achterhoekse gemeenten, GGD Noord- en Oost-Gelderland en de Gelderse Sport Federaties hebben het project 'Achterhoek in beweging: gezonde jeugd' opgezet om gezond gedrag onder jongeren te stimuleren. Dit project loopt enige tijd. Scholen kunnen nog steeds mee doen.
Door Alice Rouwhorst
Uit onderzoek van de Jeugdgezondheidszorg blijkt dat van kinderen en jongeren in een bepaalde leeftijdscategorie het lichaamsgewicht toeneemt. Dit wordt mede veroorzaakt door te weinig bewegen en ongezonde voeding. Deze trend is ook zichtbaar in de Achterhoek.
Noortje Wolters van de GGD Noord- en Oost-Gelderland is als Gezonde Schooladviseur betrokken bij het project en begeleidt en adviseert de scholen. "Achterhoek in beweging: gezonde jeugd richt zich op kinderen en jeugd van vier tot negentien jaar. Deze doelgroep bereiken we onder andere via basis- en middelbare scholen", vertelt ze.
"Een kind krijgt gedurende een dag veel suiker binnen via voeding en drinken. Ouders weten vaak niet eens dat pakjes drinken veel suiker bevatten. Ze lijken vaak gezond door de afbeeldingen en de tekst op de verpakking, maar zijn dat allerminst. Door op één dag de pakjes sap naar school te vervangen door water, scheelt dat op jaarbasis al zo'n zes kilo suiker inname per kind. Met de invoering van een wekelijks terugkerende kraanwaterdag op de basisschool draagt de school bij aan de bewustwording bij kinderen én ouders aan de noodzaak van gezonde voeding en een gezonde leefstijl. Bovendien wordt het patroon van alleen maar zoete drankjes drinken één dag doorbroken."
Ze doelt op het project 'Aan de slag met de kraanwaterdag', één van de initiatieven van Achterhoek in beweging. Voorwaarde voor deelname van een school is dat het water gehaald kan worden bij een tappunt dat zich niet op het toilet bevindt. "Bijna in elk lokaal is een kraan, dus dat is zelden een probleem. Sommige scholen hebben daarnaast ook nog een centraal tappunt. In de gehele Achterhoek doen nu zo'n tien basisscholen mee met de kraanwaterdag. De scholen in Vorden en omgeving zijn de enige die het initiatief gezamenlijk omarmd hebben. Daarin zijn ze uniek. Bij hen is de woensdag nu kraanwaterdag. Kinderen én leerkrachten drinken deze dag op school alleen maar water." Zoete drankjes zijn op deze dag dus taboe. Met verschillende activiteiten worden leerlingen bewust gemaakt van de voordelen van water drinken. Scholen die overstappen op een kraanwaterdag hebben minder te maken met energiepieken en dalen van leerlingen en schoolprestaties worden positief beïnvloed.
Kleine bijdrage aan de opvoeding vanuit school
Basisscholen in Vorden (De Vordering en De Dorpsschool), Wichmond (De Garve) en Kranenburg (De Kraanvogel), de peuterspeelzaal (Kraankuikentje) en kinderopvang (Avonturijn) doen vanaf het begin van dit schooljaar gezamenlijk mee aan het project 'Aan de slag met de kraanwaterdag'. De directie van de diverse scholen weten dat ze een belangrijk onderdeel uitmaken van het opgroeien van de kinderen en hechten er waarde aan om een goed voorbeeld voor de leerlingen te zijn.
Directeur Frida Meints van de Garve vindt de aandacht voor een gezonde leefstijl op school belangrijk. "Het moet geen betutteling worden. Het blijft moeilijk waar onze verantwoordelijkheid ophoudt en die van de ouders begint. Eén dag in de week alleen water drinken op school, vind ik heel acceptabel. Daarmee geven we een signaal af. Regel hier op school was al, dat als de kinderen dorst hebben, ze te allen tijde moeten kunnen drinken. En water is een prima dorstlesser. Waar we als school zeker aan bij willen dragen is de bewustwording dat het ook anders kan. Maar dat kunnen we niet alleen. Daar hebben we ook de steun van ouders bij nodig."
Alle scholen besteden al in meer of mindere mate aandacht aan gezonde voeding.
"Tijdens de pauze om tien uur nemen kinderen fruit of rauwkost mee in hun broodtrommel", zegt Beryl Grob, directeur van De Vordering. "We deden al mee met het EU schoolfruit project waarbij je een bepaalde periode drie dagen in de week fruit geleverd krijgt. Kinderen proeven op deze manier verschillende soorten fruit. Het is leuk om te zien hoe het aanstekelijk werkt als ze het lekkere gezonds bij elkaar in de broodtrommels zien. Het mooie van het gezamenlijk meedoen aan dit waterproject is dat voor álle kinderen in Vorden en omgeving woensdag een kraanwaterdag is. Als ze elkaar bijvoorbeeld op de sport treffen weten ze allemaal waar het overgaat. Ik denk dat dat een versterkend effect heeft."
Veel bewegen: goed voor lijf en geest
Naast het stimuleren van het drinken van water kunnen scholen in het project 'Achterhoek in beweging' ook de nadruk leggen op sporten en bewegen, bijvoorbeeld door deel te nemen aan een wandelavondvierdaagse of veel sport en spel aan te bieden op de school zelf. Als ze aan diverse criteria voldoen kunnen ze daarbij het vignet ´Gezonde school´ verdienen. De GGD ondersteunt de scholen hierbij. De Kraanvogel, die ook deelneemt aan de kraanwaterdag, heeft aan het begin van het schooljaar dit vignet gekregen. "We zijn een beweegschool", zegt directeur Jan Brouwer. "Onze filosofie is dat als kinderen veel bewegen, ze zich beter kunnen concentreren en daardoor beter de leerstof opnemen en verwerken. We hebben geen continurooster, maar bijna alle kinderen blijven tussen de middag over. In de middagpauze van een uur lunchen ze op school en hebben ze daarna nog tijd om buiten te spelen op ons schoolplein". Het plein rondom de school is uitdagend met veel verstopplekken, kruip-door- sluip- doorweggetjes tussen de struiken, een grote zandbak, een tafeltennistafel, duikelstangen, klimtoestel en vogelnestschommel. Een balletje kan getrapt worden op het trainingsveld van de plaatselijke voetbalvereniging Ratti die via een achteruitgang van het plein te bereiken is. Als het weer het toelaat fietsen de kinderen in het zomerseizoen naar het buitenzwembad De Dennen in Vorden. Lukt dat niet dan hebben ze gymles in de gymzaal die aan de school vastzit van vakleerkracht Ernst Jan Somsen. Een gymdocent is een voorwaarde wil een school in aanmerking komen voor het Gezonde Schoolvignet. De kinderen op de Kraanvogel krijgen twee keer per week gymlessen van 45 minuten tot een uur en groep zeven en acht zelfs drie keer per week. En elke vrijdagmiddag mag een groep na schooltijd gymmen in de zaal. "Daarnaast moeten we, willen we het predicaat 'Gezonde school' behouden, één keer per maand meedoen aan een buitenschoolse activiteit. Denk bijvoorbeeld aan schoolvoetballen of het touwtrektoernooi in Medler. Maar dat is geen opgave, want dat deden we al heel veel."
Aandacht niet verslappen
De aftrap van de kraanwaterdag was voor alle scholen in de eerste schoolweek na de zomervakantie. Alle basisschoolleerlingen kregen een bidon met de tekst 'Achterhoek in beweging. Drinkt water', die door de GGD verstrekt wordt.
"De mensen van 'Beweegwijs' hebben verschillende waterspelletjes op het schoolplein uitgezet en de kinderen hebben heerlijk gespeeld. Water en bewegen samen gebracht in één activiteit: zo zijn wij dit avontuur gestart", zegt directeur Marit Ranzijn van De Dorpsschool. "Na een maand gaan we evalueren en afhankelijk van onze ervaring gaan we misschien wel uitbreiden! Insteek is in ieder geval om samen met de andere scholen aan de slag te gaan met bewegen en een gezonde levenswijze. Als we hierdoor gezonder gedrag kunnen inslijten bij alle basisschoolkinderen in Vorden, Kranenburg en Wichmond én onszelf is dat geweldig! Dat betekent wel dat we bij de les moeten blijven en onze aandacht en motivatie niet mag verslappen gedurende het jaar. Maar we hebben ideeën genoeg voor nu en in de toekomst. Van smaaklessen tot sportinstuif en van schoolfruit tot een traktatiefolder of een les 'Ik eet het beter'. Ik heb er alle vertrouwen in dat we een leuk en gezond schooljaar tegemoet gaan, waarin we werken aan een gezonde jeugd met een mooie toekomst!"
