Rogge oogsten op Fukkinks Timpken in buurtschap Dale
't Olde Gebroek ambachtelijk te werk
Door Karin Stronks
DALE – Onder zonnige omstandigheden en tropische temperaturen is de sint Jansrogge op Fukkinks Timpken geoogst op ambachtelijke wijze door de werklui van 't Olde Gebroek. De randen werden gemaaid met de zicht, de rest van de soms wel twee meter hoge rogge werd gemaaid met een omgebouwde grasmaaier, voortgetrokken door de Belgische paarden Sientjen en Bianca. Het rogge binden gebeurde met de hand.
Het was een gemoedelijke boel op zaterdagmorgen om tien uur op Fukkinks Timpken. In een grote kring zaten de werklui van 't Olde Gebroek in de schaduw van een grote eik. De mannen waren gekleed in blauwe kielen, zwarte ruime manchester broeken met brede bretels. De dames droegen lange wijde rokken, blouses met lange mouwen en de brunte, een soort schort. Ze keuvelden genoeglijk met elkaar onder het genot van koffie met krentenwegge. Op de hoofden prijkten strooien hoedjes en gehaakte hoofdkapjes. Dikke sokken met klompen completeerden het geheel. Na de koffie poetsten de dames de tafel schoon met een 'wasseldook', vaatdoek, en de werklui gingen het land op om de sint Jansrogge binnen te halen. "De sint Jansrogge wordt rond sint Japik geoogst", legt Henk Fukkink uit. Hij vervolgt: "Sint Japik valt op 25 juli en wordt van oudsher gezien als oogstdag."
'An de geste'
Gewapend met de zicht maaiden de mannen de roggeranden van de akker. Vrouwen en mannen bonden de soms wel twee meter hoge rogge samen en zetten de schoven 'an de geste', de roggebundels werden rechtop tegen elkaar aan gezet om een paar dagen goed te drogen. "Het is nu al droog maar we voelen dat er vocht tussen zit, het heeft iets geregend vannacht", merkt Wim Wisselink, alias Plaetjes Willem, op. "Deze rogge heet sint Jansrogge, we halen het graan uit Ommen, Overijssel.
'Vroeger moesten boeren alle zeilen bijzetten om klus te klaren'
Het is eeuwig durend graan, ook geschikt om weer te zaaien in het voorjaar. Er wordt voornamelijk roggebrood van gemaakt", vertelt Henk Fukkink. Het nostalgische schouwspel wordt bezocht door voorbijgangers. Toevallig komt een groep Duitsers langs die even afstappen om een kijkje te nemen.
Sientjen en Bianca
De grote Belgische paarden Sientjen en Bianca zijn inmiddels ingespannen voor de omgebouwde grasmaaier en worden door Gert Luiten en Wim Berendsen het land op geleid. "Deze maaier is voorzien van een aflegger, geschikt om deze hoge rogge te maaien en meteen als bundels neer te leggen. De rogge moet dan alleen nog gebonden worden", legt Berendsen uit. Sientjen en Bianca worden aan het werk gezet en de arbeiders binden de rogge samen. "Nu is het gemoedelijk werken, tijd zat voor een praatje, het is geen 'moeten'. Vroeger was dat wel anders, boeren moesten alle zeilen bijzetten om deze zware klus te klaren", vertelt Gerrit Prinsen.
Spekpannenkoek
Onder de grote eik zit Bernard Geurink met een zeis. Hij tikt op het maaiblad met een soort hamertje. Hij legt uit: "Wat ik doe? Nou, ik ben de zeis aan het 'haren', slijpen. Met bot gereedschap kun je niet werken. Dit is een zeis, dat kun je zien aan de lengte van het maaiblad. Zichten hebben een kortere steel en een korter maaiblad." Wim Wisselink laat zijn zicht zien. "Deze zicht dateert uit het jaar 1934, dat staat in het hout gekrast, naast de initialen van de maker. Zoals je ziet is het blad kort en het handvat op maat gemaakt", zegt hij. Tussen de middag spelen muzikanten op de harmonica en eten de noeste werkers spekpannenkoek. In de namiddag is alle rogge gemaaid en staan de schoven 'an de geste' om te drogen.