Sylvia Heijnen: 'Iets creëren dat ik in mijn jeugd in Aalten miste'
Dankzij inzet van vele vrijwilligers is Koppelkerk na drie jaar een succes
Door Bernhard Harfsterkamp
BREDEVOORT – Dit najaar is het drie jaar geleden dat de eerste culturele activiteiten in de Koppelkerk werden georganiseerd. Intussen is deze voormalige kerk uitgegroeid tot een plek, waar elke week tentoonstellingen zijn te zien, muziek beluisterd kan worden en waar lezingen worden gehouden. De Koppelkerk is ook buiten Bredevoort een begrip geworden voor liefhebbers van kunst en cultuur. Met hulp van zo'n 50 enthousiaste vrijwilligers lukt het Sylvia Heijnen elk weekend weer activiteiten te organiseren die een bezoek waard zijn.
'Wil jij je gedachten eens laten gaan over de Koppelkerk?'
Sylvia Heijnen werd vier jaar geleden gevraagd een plan te bedenken voor de Koppelkerk. De kerk was eigendom geworden van de Bastion VOF, waarbij ook het aannemersbedrijf van haar vader was betrokken. De eerste gedachte was geweest dat er woningen in de kerk zouden komen, maar die zijn er alleen in de buurt van gebouwd. Daarna werd gedacht aan kantoren, maar het was nog crisistijd en ook dat bleek niet haalbaar. Onderaan het lijstje met scenario's stond kunst en cultuur. Op een dag werd ze door haar vader gebeld. "Wil jij niet eens je gedachten laten gaan of je de Koppelkerk cultureel kunt exploiteren? Ik zag het als een prachtige kans, al kende ik de Koppelkerk niet eens." Sylvia Heijnen was al jaren weg uit Aalten, want ze was in Leiden gaan studeren. "Verwacht geen groot commercieel succes", had ze nog al wel gezegd, want de Achterhoek is geen Randstad.
Versnippering tegengaan
Tijdens haar jeugd heeft Sylvia Heijnen in Aalten een plek gemist, waar je kon genieten van allerlei verschillende culturele activiteiten. "Die wilde ik in de Koppelkerk maken. Een plek waar ik in de Randstad ook naar toe ga." Tegenwoordig is het culturele aanbod versnipperd. Boeken en schrijvers heb je in de bibliotheek. Voor kunst ga je naar een museum of een galerie. Films zijn er in een filmhuis of bioscoop. Als je kennis wilt maken met de wetenschap kun je naar lezingen op weer een andere plek gaan. Heijnen wilde het graag op één plek samenbrengen. Het is te vergelijken met het Griekse Museon, waar ook kunsten en wetenschappen samen kwamen. "Maar hoe ga je het dan precies doen?" Duidelijk was dat er een boekencafé voor literaire bijeenkomsten moest komen. Er moest ruimte zijn voor veel kunst, concerten en theater. De wetenschappoot zou in gevuld worden met lezingen en meet-ups. Dankzij subsidies, onder andere via het Naoberfonds, kon in oktober 2015 gestart worden.
Sterke band met vrijwilligers
"Van niets iets maken op het gebied van cultuur. Iedereen verklaarde me voor gek dat ik het ging proberen." Maar drie jaar later kan gezegd worden dat de Koppelkerk een trekker is geworden. Meteen waren er ook al veel vrijwilligers. Er kwam een kunstgroep, een kennisgroep en een groep die de meet ups rondom een actueel thema organiseert. Er zijn zo'n 50 vrijwilligers."Ik heb een sterke band met ze. Het voelt als een familie. Samen hebben we dit van de grond gekregen." De Koppelkerk is drie dagen per week open, omdat Heijnen alleen van vrijdag tot en met zondag aanwezig kan zijn. De rest van de week verblijft ze in Leiden. Zij heeft de dagelijkse leiding en wordt daar ook voor betaald. Als de Koppelkerk vaker open zou zijn, zouden de vrijwilligers de verantwoordelijkheid op zich moeten nemen. Dat vind ze nog een te zware opgave voor ze. Heijnen wil niet meer dagen in Bredevoort zijn. Ze is in Leiden bezig met de afronding van haar studie. Na Latijn en Grieks is ze overgestapt op Filosofie. Daarvoor werkt ze nu aan een laatste scriptie. Ze heeft haar vriend en beste vrienden in Leiden. Ze wil er niet weg en wil haar werk voor de Koppelkerk na de afronding van haar studie graag combineren met een baantje in Leiden.
De Achterhoek trekt mensen
De activiteiten zijn zeer gevarieerd. Ze trekken niet allemaal even veel bezoek. Daarom zijn er grote klappers nodig om andere activiteiten die minder publiek trekken mogelijk te maken. Poëzie trekt bijvoorbeeld nog niet veel publiek. Ook is de belangstelling niet altijd te voorspellen. Van de tentoonstellingen met de Duitse kunstenaars Günter Grass en Otto Pankok was veel meer verwacht. "Misschien hebben we onze publiciteit te weinig gericht op Duitsland." De overzichtstentoonstelling van Piet te Lintum, die woonde en werkte in Aalten en Winterswijk, was daarentegen een kaskraker. "De vrijwilligers hebben het er soms nog over." Duidelijk is dat schilders en schrijvers die met de Achterhoek in verband gebracht kunnen worden wel meer publiek trekken. De series Achterhoekse meesters en Achterhoekse fijnschilders deden het goed. Ook omdat persberichten daarover gemakkelijker in de lokale kranten overal in de Achterhoek worden opgepikt. Sylvia Heijnen zou graag willen dat dit met alle activiteiten van de Koppelkerk gebeurt.
Hard werken om de exploitatie rond te krijgen
Het gaat goed met de Koppelkerk, maar er moet hard voor worden gewerkt. De verbouwing is mogelijk gemaakt dankzij haar vader, maar hij legt er geen geld bij. Het jonge cultuurcentrum moet zichzelf zien te bedruipen. De vaste lasten van de Koppelkerk moeten betaald worden met subsidies, de entrees en de opbrengsten van de koffie, thee en andere dranken die worden verkocht. Lastig is dat de energielasten zo hoog zijn. Er wordt gewerkt aan plannen om het gebouw beter te isoleren en misschien zelfs wel energieneutraal te maken. Er was al een bericht dat hiervoor de subsidie rond was, maar dat is niet waar. Sylvia Heijnen zou het prettig vinden als de Koppelkerk een structurele subsidie van de gemeente zou krijgen. Gesprekken daarover worden gevoerd, maar de gemeente zit tot nu toe vooral op de lijn dat projecten worden gesubsidieerd. De contacten daarover zijn overigens heel goed. Toch zou een vaste subsidie iets van de zorgen die er over de toekomst af en toe zeker zijn wegnemen. Het enthousiasme bij haar en de vrijwilligers over hoe goed het met de Koppelkerk overheerst echter.
