Een oud graf op begraafplaats Berkenhove. Foto: Karin Stronks
Een oud graf op begraafplaats Berkenhove. Foto: Karin Stronks

Wat te doen met oeroude verwaarloosde graven?

Algemeen

AALTEN/DINXPERLO – Eind maart van dit jaar is de route langs gemarkeerde oorlogsgraven gepresenteerd. De betreffende graven van oorlogsslachtoffers zijn, voor zover het nodig was, toonbaar gemaakt. Er zijn houten bloemen en informatiebordjes geplaatst. Louis Veldhuis heeft samen met een groep vrijwilligers de betreffende graven in kaart gebracht en zorg gedragen voor de aankleding. Dit initiatief is genomen in het kader van 75 jaar Vrijheid.

Door Karin Stronks

Al wandelend langs de graven van oorlogsslachtoffers valt het op dat veel oeroude graven er verwaarloosd bij liggen. Scheefgezakte grafstenen, grind vol mos, graven die overwoekerd zijn door onkruid, zerken waarop de naam van de gestorvene niet meer leesbaar is, bieden een troosteloze aanblik tussen de schoongemaakte en gemarkeerde oorlogsgraven. Waarom liggen graven er zo troosteloos bij? Zijn er geen nabestaanden die het schoon en onkruidvrij kunnen houden? Wat te doen met graven waar blijkbaar nooit iemand komt, waar niemand een dierbare komt herdenken, waarvan geen nabestaande het graf onderhoudt? Kunnen deze graven worden geruimd om plaats te maken voor nieuwe graven? 

Wethouder Martin Veldhuizen heeft het beheer van de begraafplaatsen in zijn portefeuille, hij is op de hoogte van de stand van zaken rondom de begraafplaatsen en de graven. Hij weet wat mag en niet mag en waarom dat nou zo is. Hij steekt van wal: “Tot ongeveer het jaar 2000 konden mensen een graf kopen ‘voor eeuwig’. Dus de nabestaande, de familie, is dan eigenaar van het stukje grond ofwel familiegraf. Het graf is dus privé eigendom, daar komt verder niemand aan, daar mag de gemeente ook niet aankomen. De gemeente is verantwoordelijk voor het onderhoud van de paden, voor het snoeien van de bomen, het bijhouden van de beplanting en de heg. Verder doen wij niets, we mogen niets doen.” 

In Dinxperlo is een groep vrijwilligers, De Kerkhof Klussers (DKK), vanuit ‘Bewaar ’t Olde’ ontstaan, zij onderhouden wekelijks de graven op de Oude Begraafplaats aan het Kerkhofpad. Ook met het onderhoud van Joodse begraafplaatsen in de gemeente Aalten houden vrijwilligers zich bezig. “Dat zijn mooie initiatieven. Het gaat hier veelal om graven die erg oud zijn. Graven die niet door nabestaanden worden schoongehouden, soms is niet bekend of er nog nazaten zijn.” 

De gemeente is bezig om te onderzoeken of er mogelijkheden zijn om graven waar niemand meer naar omziet, die niemand meer bezoekt, die erg verwaarloosd zijn, te kunnen ruimen. Zodat er plaatsen ontstaan waar overledenen van nu begraven kunnen worden. “Uiteraard zullen we hier zeer zorgvuldig mee om gaan. Als we dit in gang zetten kunnen we met deze procedure in 2023 beginnen”, aldus Veldhuizen. Hij vervolgt: “Twee jaar geleden hebben we dit toch wel gevoelige onderwerp in de gemeenteraad besproken. Als we dit in gang gaan zetten volgt er een lang traject.”

De oude rooms-katholieke begraafplaats aan de Piet Heinstraat en de Joodse begraafplaatsen komen niet in aanmerking voor dit voorstel. “Deze zijn eigendom van de Joodse en rooms-katholieke gemeenschappen. Het gaat dus om algemene begraafplaatsen die in beheer zijn van de gemeente. Althans, de omgeving hebben wij in onderhoud. Dus paden, struiken, bomen. De graven op zich zijn in principe privé bezit. Daar komen we niet aan. Tegenwoordig kunnen graven worden aangekocht voor een periode van tien jaar. Vroeger lag dat anders.” 

Als de gemeente overgaat naar de mogelijkheid om graven te ruimen wordt dit in de media en op de website bekend gemaakt. “We zullen ook pogingen doen om nazaten te vinden en hen te benaderen. Ook komen er informatieborden op de begraafplaats, centraal en bij de betreffende graven. Als zich na een jaar geen nabestaanden hebben gemeld gaan we over tot ruimen. De resten worden bewaard en in een algemeen graf herbegraven.” 

De oorlogsgraven blijven intact. Veldhuizen: “We beseffen dat het een gevoelig onderwerp is maar als gemeente zijn we van mening dat het beheer van de begraafplaats enigszins betaalbaar moet blijven, we willen de kosten in de hand houden. En ook de uitstraling van de begraafplaats vinden we een punt van aandacht. Uiteraard zullen we tegen die tijd met GUV een en ander afstemmen. Al deze redenen en om in de toekomst het begraven mogelijk te houden wegen mee met een besluit hierover.”

Een overwoekerd graf op Berkenhove. Foto: Karin Stronks
Een deel van de vrijwilligers van DKK. Foto: Frank Vinkenvleugel