Korte verhalen in streektaal van Theodoor Boland
Algemeen'Schoppendag en zommer-reagen’
Door Waltraud Wensink
DINXPERLO - Veel mensen kennen de leuke, grappige en herkenbare korte verhaaltjes van Theodoor Boland. Zowel in het ‘Contactorgaan’, een uitgave voor de leden van ADW (Oudheidkundige Werkgemeenschap Aalten-Dinxperlo-Wisch), als ook op Facebook verschijnen met grote regelmaat de korte verhaaltjes van Theodoor Boland die allemaal in het dialect geschreven zijn en dat levert doorgaans mooie reacties van de lezers op. Nu zijn de verhalen ook gebundeld zijn in het boekje met de titel ’Schoppendag en Zommerraegen’. Het boekje ‘Schoppendag en Zommerraegen’ is vanaf 16 november op diverse plekken verkrijgbaar.
Altijd al bezig met schrijven
”Ik ben na de lagere school naar de Mulo geweest en heb 12,5 jaar als onderwijzer gewerkt in Huissen. Aan de toen nog Katholieke Universiteit van Nijmegen studeerde ik psychologie, pedagogiek en onderwijskunde. Na mijn afstuderen bleef ik op de universiteit werken als onderzoeker en bestudeerde de ontwikkeling van het leren lezen op de basisschool en de invloed hiervan op de verdere schoolloopbaan." Hij sloot dit af met een promotie in 1992. Daarnaast heeft hij ook nog gewerkt voor de Stichting Leerplanontwikkeling in Enschede, een aantal jaren bij de Adviesraad voor Basis-en Speciaal Onderwijs in Zeist, en zelfs nog als projectleider en onderwijsadviseur in binnen en buitenland (Suriname, Iran en Zuid-Afrika). “Eigenlijk heb ik mijn hele leven al geschreven. In het begin waren dat vooral onderzoeksrapporten en artikelen van wetenschappelijke tijdschriften maar sinds mijn pensionering in 2002 vooral korte verhalen op diverse blogs." Vanaf 2015 deed hij dit in de streektaal. De verhalen die veel mensen gelezen hebben worden met name geschreven in een dialect dat in Dinxperlo en omstreken wordt gesproken, de taal waarin Theodoor Boland denkt, praat en schrijft.
Prachtig
Theodoor Boland staat onder zijn verhaaltjes en op het boekje, maar wie hem belt hoort dat hij de telefoon aanneemt met de naam ’Theo’. Hoe wil je dan genoemd worden? “Nou dat zal ik je uitleggen. Dat is om misverstanden te voorkomen. Als je het over ‘die van Boland’ hebt, dan lopen er daar een hele hoop van rond, en er is nog een andere Theo Boland. Om verwarring te voorkomen noem ik mezelf als ik verhaaltjes schrijf ’Theodoor’. Het is ook mijn doopnaam dus geen verzinsel.” Wat is zijn eigen reactie op het boekje? “Ik vind dat het boekje prachtig geworden is. Ik was er eerst een beetje bang voor dat de kleurenfoto’s er niet zo mooi in uit zouden komen maar ik ben zeer tevreden over het eindresultaat, het is zeker goed gelukt”, zegt Theo. "Ik heb het geschreven in de streektaal volgens de WALD-spelling. Dialect praten is niet zo lastig maar schrijven is weer een vak apart. Daar is speciaal de WALD-methode voor ontwikkeld zodat iedereen het op dezelfde manier zou moeten doen, daar zijn afspraken over vastgelegd die specifiek gelden voor deze streek. WALD staat voor Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse Dialecten.
Bonus
“Het bestuur van ADW wilde mijn verhaaltjes, die ook regelmatig in het ‘Contactorgaan’ stonden als een soort van bonus aan alle leden aanbieden in de vorm van een boekje. Dat zouden ze dan bij de laatste uitgave van 2020 krijgen. We hadden het erover hoe mooi het zou zijn dat het ook bij andere belangstellenden terecht zou komen, dus mensen die geen lid waren van ADW. Toen is er besloten om het boekje ook uit te geven en in de verkoop te doen.” Vanaf 16 november is het boekje te koop op meerdere locaties. De verhalen zijn geschreven in de Zuid-Achterhoekse variant van het Nedersaksisch, het dialect dat in en rondom Dinxperlo wordt gesproken. Een aantal verhaaltjes uit het boekje is ook te ‘horen’. Dat kan via het internetadres www.luusteren.nl, doorklikken naar de verhalen uit april 2020
Persoonlijke herinneringen
De verhaaltjes van Theodoor gaan over van alles en nog wat. Er staan mooie afbeeldingen bij die de woorden kracht bij zetten, of misschien wel andersom. Het zijn verhaaltjes die uit het leven gegrepen zijn en voor heel veel mensen herkenbaar zijn. Vaak tovert het een lach op je gezicht en zie je het in gedachten helemaal voor je. Dat is een kunst, dat je mensen weet te boeien met je persoonlijke belevenissen en herinneringen die soms ook nog een boodschap uitdragen, en dan alles ook nog in het dialect. Theodoor: ”Het zijn vaak persoonlijke herinneringen die zijn blijven hangen, typische gewoontes en gebeurtenissen die zich in onze streek afgespeeld hebben of zich nog steeds afspelen. Maar er staan ook verhaaltjes in die ‘Gin buksken an hebt’, over onbelangrijke zaken.” De verhaaltjes en afbeeldingen horen wel bij elkaar, maar soms weet hij zelf niet zo goed meer wat er nu eerst was, het plaatje of het verhaaltje. Feit is dat ze wel bij elkaar horen.
Weggevertje
Het boekje leest ook zo gemakkelijk weg. Theodoor weet aan een trieste gebeurtenis toch nog een mooie draai te geven, zodat er ook altijd iets te lachen valt. Zo is daar het verhaaltje over ‘De Gebroeders Otten’, en ‘De man den twee keer dood ging’. Je ziet de hele gebeurtenis gewoon voor je en kunt er smakelijk om lachen terwijl er toch iemand is overleden, twee keer zelfs in dat verhaaltje. Maar ook over de ‘Schoppendagen’, waar de titel van het boekje naar verwijst. "Een schoppendag in de zommer is mooi, maor niet langer dan een halven dag", aldus Theodoor, en waarom dat zo is, is prachtig te lezen in zijn verhaaltje. Het boekje is zeker de moeite waard om lezen. Theo geeft aan: ”Het boekje is eigenlijk een heel mooi weggevertje.” Het boekje is leuk om weg te geven en zeer zeker ook erg leuk om te krijgen. ‘Schoppendag en Zommerraegen’ mag zeker niet ontbreken op de verlanglijstjes, vooral met de feestdagen in het verschiet.
Het boekje ‘Schoppendag en Zommerraegen' is verkrijgbaar bij de volgende adressen: Messink & Prinsen in Aalten, Rutgers in Varsseveld, VVV Dinxperlo, Jumbo Arentz en bij Theo Boland zelf aan de Maurits Prinsstraat 14 in Dinxperlo. De prijs van het boek is 6,80 euro. Het is ook te bestellen per mail aan theodoorboland@gmail.com.
