‘Waarom stond een bank op het Willem van Oranjeplein?’

Dinxperlo – Op donderdag 28 maart is de nieuwe expositie geopend in het Grenslandmuseum door de broers Willem en Aloys Geven en Rudi Ostermann. In het bijzijn van burgemeester Stapelkamp, genodigden, bestuur en vrijwilligers van het Grenslandmuseum knipten zij het lint door en gaven daarmee toegang tot de expositie in de Rijkskamer. 

Door Marijke Verschoor-Boele 

Gedicht ‘Rotterdam’
Evelyn Grijze is een Dinxperlose schrijfster die meerdere romans op haar naam heeft staan. Zij werd door het Grenslandmuseum benaderd met de vraag of ze een gedicht zou willen schrijven over de razzia in Rotterdam en de relatie met Dinxperwick. Tijdens de opening van de expositie las ze het gedicht voor. Ze sprak over de waanzin van een oorlog, maar ook over ‘Mensen over en weer grens overstijgend, betrokken, vredelievend bieden hulp, kleding en voedsel.’ 

Bouwprojecten
De nazi’s hadden grote plannen met hun derde rijk. Hiervoor werden enorme bouwprojecten ontwikkeld, onder andere door Albert Speer. Enkele voorbeelden daarvan zijn hotel Prora op Rügen,de Ordensburgen in Vogelsang, Sonthofen en nog veel meer. 

Dwangarbeid
In de Tweede Wereld oorlog kreeg de Duitse bezetter steeds meer een enorm tekort aan arbeidskrachten omdat de meeste arbeidskrachten het leger in moesten. Daarom probeerde men in de bezette landen mensen te ronselen, maar ook daar werd weinig op gereageerd. Om toch voldoende mensen te krijgen greep men naar het middel razzia.

Razzia
In november 2024 is het 80 jaar geleden dat in Rotterdam en Schiedam duizenden mannen werden opgepakt door middel van razzia’s. Deze mannen werden gedwongen om te gaan werken voor de bezetter. Dat is dwangarbeid. Dwangarbeiders werden vrijwel altijd slecht verzorgd en behandeld, vooral Russen en Polen hadden het erg te verduren. 

Ontberingen
Na veel ontberingen tijdens het transport kwamen enkele honderden mannen in onze regio terecht. Ze verbleven onder meer vlak over de grens in Suderwick, in de zalen Stolte en Terstegge. In de omgeving van Rees werd een steenfabriek een berucht ‘Zwangsarbeitslager’. Tijdens de koude wintermaanden van 1944/45 moesten ze verdedigingswerken (die Westfalenwalle) aanleggen. Vooral voor de Duitse burgers was het erg riskant om hulp te bieden aan dwangarbeiders. Het is daarom heel bijzonder dat er in Suderwick hulp geboden werd. 

“Het Grenslandmuseum vertelt het verhaal van de grens”, zegt voorzitter Verschoor-Boele in haar openingstoespraak. “Wij zijn geen oorlogsmuseum, maar het unieke verhaal van grensoverstijgende hulp aan de Rotterdammers, niet alleen door Dinxperloers, maar ook door Suderwickers, die hiermee een enorm risico namen, is uniek en bijzonder. Zij lieten zich niet weerhouden door ‘den Droad’. Dit past bij verhaal wat wij hier willen vertellen.”
De documentaire gemaakt door Willem Geven vertelt het verhaal van zijn vader en diens hulp aan de Rotterdamse dwangarbeiders en ook aan de Dinxperloers die gevangen zaten in de kampen Marl en Rees.

Unieke voorwerpen
Een motor uit 1934, vergelijkbaar met de motor waarop een dwangarbeider uit kamp Marl is gevlucht, een stok versierd door een Russische dwangarbeider, een koffer met kogelgaten zijn slechts enkele voorwerpen die naast de vele artikelen maken dat dit een bijzondere expositie is die ook voor de Dinxperwicker interessant is om te zien. 

‘Een bank als geschenk doet gedenken…’ 

Uit dankbaarheid voor alle hulp hebben de Rotterdammers na de oorlog een bank en een plaquette aangeboden aan de bevolking van Dinxperlo. Deze bank stond op het Willem van Oranjeplein en is helaas tot grote ergernis van veel Dinxperloers uit het dorpsbeeld verdwenen. Echter, de hoop en de verwachting is dat na de herziening van het centrum, ‘wanneer we kunnen spreken van Dinxperlo 3.0! ´(citaat burgemeester Stapelkamp), er weer een bank ter herinnering aan de Rotterdammers bij het Willem van Oranjeplein zal staan.

‘In hun herinnering geschreven 

de hulp en zorg door de bewoners 

van het dorp dat geen grenzen kent 

maar wel de grens tussen goed 

en kwaad.’ (Evelyn Grijze) 

Expositie
De expositie is tijdens openingstijden tot 31 oktober 2024 te bezichtigen in het Grenslandmuseum. Voor meer informatie en de openingstijden:

www.grenslandmuseum.nl